celtic là gì

By Admin 19/11/2023 0

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

Phân tía của những người Celtic:

  vùng lõi, vùng bờ cõi Hallstatt nhập thế kỷ 6 TCN

Bạn đang xem: celtic là gì

  Lãnh thổ người Celtic lớn số 1 nhập 275 TCN

  Vùng Lusitania của Iberia điểm người Celtic thời điểm hiện tại sinh sinh sống, ko vững chắc chắn

  & vương quốc Celtic theo dõi số người phát biểu giờ Celtic nhập thời kỳ đầu hiện tại đại

  Các chống sở hữu ngôn từ Celtic được dùng phổ cập hiện tại nay

Người Celt ( hoặc ), còn gọi người Xen-tơ hoặc người Keo, là một trong group phong phú những cỗ lạc, cỗ tộc và dân tộc bản địa thời gian vật dụng Fe và thời gian Trung Cổ ở châu Âu, và từng phát biểu những ngôn từ Celt[1].

Xem thêm: allowed nghĩa là gì

Nền văn hóa truyền thống khảo cổ học tập thứ nhất thông thường được đồng ý là của những người Celt, hoặc chính xác là Proto-Celtic (Celt vẹn toàn thủy), là một trong nền văn hóa truyền thống của miền Trung Âu, văn hóa truyền thống Hallstatt (c. 800-450 TCN), được gọi là theo dõi điểm nhìn thấy di tích lịch sử những ngôi mộ phú quý, bên trên Hallstatt, Áo[2] Vào thời gian tiếp sau đó, thời gian La Tène.(c. 450 TCN cho tới thời những cuộc đoạt được của La Mã), nền văn hóa truyền thống Celt này đang được không ngừng mở rộng bên trên một phạm vi rộng lớn nhập chống, mặc dầu bằng phương pháp khuếch giã hoặc gửi đổi: quần hòn đảo Anh (Người Insular Celt), Pháp và những vương quốc vùng thấp (Người Gaul), phần rộng lớn trung bộ châu Âu, buôn bán hòn đảo Iberia (Người Celtiberia, Celtici và Gallaeci) và miền Bắc Ý(Golaseccans và Cisalpine Gaul) [3] và sau cuộc xâm lăng của những người Gaul nhập vùng Balkans nhập năm 279 TCN tiến thủ xa xăm về phía đông đúc là trung tâm Anatolia (Galatia).[4]

Giữa thiên niên kỷ 1 công nhân, sau thời gian bành trướng của đế chế La Mã và Cuộc Đại Di dân (Thời kỳ Di dân) của những dân tộc bản địa Đức, nền văn hóa truyền thống Celt và Insular Celt đã biết thành số lượng giới hạn lại ở Ireland, những phần phía tây và phía bắc của Vương quốc Anh (Wales, Scotland, Cornwall và Đảo Man), và miền Bắc nước Pháp (Brittany). Giữa thế kỷ loại năm và loại tám công nhân xã hội phát biểu giờ Celt của chống Đại Tây Dương đang được nổi lên như 1 thực thể văn hóa truyền thống kết nối hợp lí. Trong ngôn từ, tôn giáo, thẩm mỹ và chúng ta share một di tích cộng đồng nhưng mà phân biệt bọn chúng với những nền văn hóa truyền thống của những xã hội xung xung quanh [5].

Tên gọi và thuật ngữ[sửa | sửa mã nguồn]

Galician Celtic Stele: Apana · Ambo/lli · f(ilia) · Celtica /Supertam(arica) · / [j] Miobri · /an(norum) · XXV · h(ic) · s(ita) · e(st) · /Apanus · fr(ater) · f(aciendum)· c(uravit)

Những biên chép thứ nhất dùng kể từ Celt (Κελτοί) nhằm nói đến việc một group dân tộc bản địa nguyên nhân là Hecataeus của Miletus, ngôi nhà địa lý Hy Lạp, nhập năm 517 TCN[6] Khi ông viết lách về những người dân sinh sống sát "Massilia" (Marseille).[6] Tên Latin "Celtus" (pl. "Celt" hoặc "Celtae") có vẻ như là được vay mượn mượn kể từ giờ Hy Lạp (Κέλτης pl. Κέλται hoặc Κελτός pl. Κελτοί) Theo thuật ngữ của bạn dạng thân thích Caesar thì nó lấy từ là 1 thương hiệu cỗ lạc bạn dạng địa người Celt[7] Pliny Già nhận định rằng nó đang rất được dùng ở Lusitania như chúng ta của cục tộc[8] nhưng mà những trừng trị hiện tại chữ tự khắc cổ đang được xác nhận điều này[9][10].

Từ Latin "Gallus" ban sơ rất có thể là kể từ thương hiệu một dân tộc bản địa hoặc cỗ lạc người Celt, rất có thể được dùng nhập giờ Latin kể từ thời gian bành trướng của những người Celt nhập Ý vào đầu thế kỷ 5 trước Công vẹn toàn.

Xem thêm: overlay là gì

Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]

Tổng quan lại vùng văn hóa truyền thống Hallstatt and văn hóa truyền thống La Tène

Tiếng Celtic là một trong nhánh của hệ ngôn từ gia Ấn-châu Âu to hơn. Vào thời khắc những người dân phát biểu giờ Celtic chính thức xuất hiện tại nhập lịch sử dân tộc khoảng tầm năm 400 trước Công vẹn toàn, chúng ta và đã được phân thành nhiều group ngôn từ, và trải rộng lớn bên trên toàn châu lục Tây Âu, buôn bán hòn đảo Iberia, Ireland và Anh. Một số học tập fake cho rằng nền văn hóa truyền thống Urnfield ở miền Tây Trung Âu được mang lại nghĩ rằng sở hữu xuất xứ kể từ người Celt và là một trong nhánh văn hóa truyền thống khác lạ của hệ văn hóa truyền thống Ấn-Âu [11]. Nền văn hóa truyền thống này trầm trồ trội hơn nhiều ở trung Âu nhập quy trình cuối thời kỳ vật dụng đồng, kể từ khoảng tầm năm 1200 TCN cho tới 700 TCN, theo dõi sau nó là những nền văn hóa truyền thống Unetice và nền văn hóa truyền thống Tumulus. Thời kì Urnfield đã cho chúng ta biết một sự tăng thêm số lượng dân sinh đáng chú ý nhập chống, rất có thể là vì sự thay đổi nhập kinh nghiệm và canh tác nông nghiệp. Sử gia Hy Lạp Ephoros của Cyme ở Tiểu Á, đang được ghi lại nhập thế kỷ loại 4 trước Công vẹn toàn rằng người Celt tới từ những quần đảo ở mặt mày cơ cửa ngõ sông Rhine và bị "đuổi ngoài quê ngôi nhà chúng ta tự những trận đánh giành giật liên hồi và sự kinh hoàng càng ngày càng tăng của hải dương ".

Lãnh thổ, điểm cư ngụ[sửa | sửa mã nguồn]

Quê mùi hương của mình bắt mối cung cấp kể từ Trung Âu, phía Bắc sông Danube. Từ trên đây, chúng ta dịch chuyển cho tới nhiều vùng của châu Âu (như Pháp, Anh, Tây Ban Nha,...), và cả Thổ Nhĩ Kỳ. Về vóc dáng vẻ, ăn mặc: người Celt sở hữu vóc dáng thon dài rộng lớn, tóc sáng sủa màu sắc. Tóc con trai cứng và đâm lủa tủa. Đàn ông cạo râu tuy nhiên nhằm ria, khoác quần nhiều năm, áo chùng ko tay hoặc sơ-mi sở hữu thắt eo.

Ngôn ngữ Celt[sửa | sửa mã nguồn]

Ngôn ngữ Celt thời nay chia thành tư nhánh. Nhánh Gaul đang được được sử dụng ở Pháp, miền nam bộ của Đức và Áo, miền bắc nước ta của Ý và Thổ Nhĩ Kỳ nhập cao cấp cổ. Nhánh Celtiberia sử dụng bên trên miền bắc nước ta của Tây Ban Nha. Nhánh Brythoni đang được sử dụng bên trên xứ Wales, vùng Cornwall và Crumbia bên trên Anh, vùng Bretagne bên trên miền bắc nước ta của Pháp. Nhánh Goideli là nhánh điển hình nổi bật nhất nhập group, bao hàm giờ Gaelic bên trên Ireland; giờ Gaelic bên trên Scotland và giờ Manx bên trên Đảo Man. Người Celt có lẽ rằng đang được sinh sống ở những vùng này nhập thời hạn xuất hiện tại của mình.

Các sự khiếu nại lớn[sửa | sửa mã nguồn]

  • Qua những trừng trị hiện tại khảo cổ người tao phân chia lịch sử dân tộc người Celt đi ra 2 giai đoạn: thời kỳ Hallstatt chính thức khoảng tầm từ thời điểm năm 700 cho tới 500 trước Công nguyên; thời kỳ La Tene chính thức kể từ khoảng tầm năm 500 trước Công vẹn toàn.
  • Năm 390 trước Công vẹn toàn người Celt tiến công trở nên Roma, suýt sở hữu được trở nên.
  • Năm 52 trước Công vẹn toàn, Julius Caesar xâm chiếm toàn cỗ xứ Gaule (nước Pháp ngày nay), bắt thủ lĩnh liên minh vô thượng của những người Celt là Vercingetorix. Cuộc chiến này được biết bên dưới thương hiệu Chiến giành giật xứ Gallia.
  • Năm 43, La Mã sử dụng 4 lữ đoàn lê dương bộ đội (1 lữ đoàn khoảng tầm 3.000 - 6.000 người) xâm lăng nước Anh của những người Celt. Thủ lĩnh liên minh vô thượng của những người Celt là Caratacus bị tóm gọn thực hiện tù binh. Nhưng người La Mã ko cướp Bắc Scotland và Ireland.

Di sản[sửa | sửa mã nguồn]

Tranh vẽ về giáo sĩ của đạo Druid
  • Người Celt có tiếng lanh lợi, tàn bạo và gan góc. Trước Khi bị La Mã vượt qua chúng ta là đạo binh sĩ mạnh mẽ ở châu Âu.
  • Người Celt có tiếng về chuyên môn rèn Fe, chúng ta sáng tạo đi ra đai bánh xe pháo ngựa Fe. phần lớn loại khí cụ Celt còn sử dụng cho tới thời nay như cưa tay, dòng sản phẩm đục, dòng sản phẩm giũa và những khí cụ không giống. Họ còn góp phần mang lại văn minh thế giới những loại khí cụ như lưỡi cày Fe, cối xay bột tảo, máy gặt tảo, móng ngựa. Họ sử dụng xà chống trước người Hy Lạp và La Mã.
  • Lễ hội Halloween thời nay sở hữu tương quan cho tới người Celt.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Koch, John (2005). Celtic Culture: A Historical Encyclopedia. ABL-CIO. tr. xx. ISBN 978-1851094400. Truy cập ngày 9 mon 6 năm 2010.
  2. ^ Cunliffe, Barry. The Ancient Celts, pp. 39-67. Penguin Books, 1997.
  3. ^ Koch, John T (2010). Celtic from the West Chapter 9: Paradigm Shift? Interpreting Tartessian as Celtic - see map 9.3 The Ancient Celtic Languages c. 440/430 BC - see third map in PDF at URL provided which is essentially the same map (PDF). Oxbow Books, Oxford, UK. tr. 193. ISBN 978-1-84217-410-4.
  4. ^ Koch, John T (2010). Celtic from the West Chapter 9: Paradigm Shift? Interpreting Tartessian as Celtic - see map 9.2 Celtic expansion from Hallstatt/La Tene central Europe - see second map in PDF at URL provided which is essentially the same map (PDF). Oxbow Books, Oxford, UK. tr. 190. ISBN 978-1-84217-410-4.
  5. ^ Cunliffe, Barry (2003). The Celts - A Very Short Introduction. Oxford University Press. tr. 109. ISBN 0-19-280418-9.
  6. ^ a b Sarunas Milisauskas, European prehistory: a survey, page 363. Springer, 2002 ISBN 0306472570. 2002. ISBN 9780306472572. Truy cập ngày 7 mon 6 năm 2010.
  7. ^ Julius Caesar, Commentarii de Bello Gallico 1.1: "All Gaul is divided into three parts, one of which the Belgae live, another in which the Aquitani live, and the third are those who in their own tongue are called Celts ("Celtae"), in our language Gauls ("Galli").
  8. ^ Pliny the Elder, The Natural History 21:the Mirobrigenses, surnamed Celtici (Mirobrigenses qui Celtici cognominantur)
  9. ^ (PDF) [revistas.ucm.es/est/11326875/articulos/HIEP0101110006A.PDF revistas.ucm.es/est/11326875/articulos/HIEP0101110006A.PDF]. Truy cập ngày 28 mon 6 năm 2010.
  10. ^ Fernando DE ALMEIDA, Breve noticia sobre o santuário campestre romano de Miróbriga dos Celticos (Portugal):D(IS) M(ANIBUS) S(ACRUM) / C(AIUS) PORCIUS SEVE/RUS MIROBRIGEN(SIS) / CELT(ICUS) ANN(ORUM) LX / H(IC) S(ITUS) E(ST) S(IT) T(IBI) T(ERRA) L(EVIS)
  11. ^ Chadwick, Nora; Corcoran, J. X. W. Phường. (1970). The Celts. Penguin Books. tr. 28–33.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons đạt thêm hình hình họa và phương tiện đi lại truyền đạt về Người Celt.
  • 1. Edward James, Chuyện kể về những nền văn minh cổ.
  • 2. [celticowboy.com/mrn4.htm]
  • Alberro, Manuel and Arnold, Bettina (eds.), e-Keltoi: Journal of Interdisciplinary Celtic Studies, Volume 6: The Celts in the Iberian Peninsula, University of Wisconsin–Milwaukee, Center for Celtic Studies, 2005.
  • Collis, John. The Celts: Origins, Myths and Inventions. Stroud: Tempus Publishing, 2003. ISBN 0-7524-2913-2. Historiography of Celtic studies.
  • Cunliffe, Barry. The Ancient Celts. Oxford: Oxford University Press, 1997. ISBN 0-19-815010-5.
  • Cunliffe, Barry. Iron Age Britain. London: Batsford, 2004. ISBN 0-7134-8839-5
  • Cunliffe, Barry. The Celts: A Very Short Introduction. 2003
  • Freeman, Philip Mitchell The Earliest Classical Sources on the Celts: A Linguistic and Historical Study. Diss. Harvard University, 1994. (link)
  • Gamito, Teresa J. The Celts in Portugal Lưu trữ 2011-05-24 bên trên Wayback Machine. In E-Keltoi, Journal of Interdisciplinary Celtic Studies, vol. 6. 2005.
  • Haywood, John. Historical Atlas of the Celtic World. 2001.
  • Herm, Gerhard. The Celts: The People who Came out of the Darkness. New York: St. Martin's Press, 1977.
  • James, Simon. Exploring the World of the Celts 1993.
  • James, Simon. The Atlantic Celts - Ancient People Or Modern Invention? Madison: University of Wisconsin Press, August 1999. ISBN 0-299-16674-0.
  • James, Simon & Rigby, Valerie. Britain and the Celtic Iron Age. London: British Museum Press, 1997. ISBN 0-7141-2306-4.
  • Kruta, V., O. Frey, Barry Raftery and M. Szabo. eds. The Celts. New York: Thames & Hudson, 1991. ISBN 0-8478-2193-5. A translation of Les Celtes: Histoire et Dictionnaire 2000.
  • Laing, Lloyd. The Archaeology of Late Celtic Britain and Ireland c. 400–1200 AD. London: Methuen, 1975. ISBN 0-416-82360-2
  • Laing, Lloyd and Jenifer Laing. Art of the Celts, London: Thames and Hudson, 1992 ISBN 0-500-20256-7
  • MacKillop, James. A Dictionary of Celtic Mythology. Oxford: Oxford University Press, 1998. ISBN 0-19-280120-1
  • Maier, Bernhard: Celts: A History from Earliest Times đồ sộ the Present. University of Notre Dame Press 2003. ISBN 978-0268023614
  • McEvedy, Colin. The Penguin Atlas of Ancient History. New York: Penguin, 1985. ISBN 0-14-070832-4
  • Mallory, J. Phường. In Search of the Indo-Europeans: Language, Archaeology and Myth. London: Thames and Hudson, 1991. ISBN 0-500-27616-1.
  • O'Rahilly, T. F. Early Irish History Dublin Institute for Advanced Studies, 1946.
  • Powell, T. G. E. The Celts.
  • New York: Thames and Hudson, 1980. third ed. 1997. ISBN 0-500-27275-1.
  • Raftery, Barry. Pagan Celtic Ireland: The Enigma of the Irish Iron Age. London: Thames & Hudson, 1994. ISBN 0-500-27983-7.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons đạt thêm hình hình họa và phương tiện đi lại truyền đạt về Người Celt.